Yumurtalık (Over) Kanseri

Yumurtalık Kanseri Nedir?

Yumurtalık kanseri, kadın üreme sistemine ait olan ve rahmin her iki yanında yer alan yumurtalıklarda (overlerde) gelişen kötü huylu tümörlerdir. Yumurtalıklar, yumurta hücrelerinin üretimi ve östrojen, progesteron gibi hormonların salgılanmasından sorumludur. Over kanseri, çoğunlukla ileri evrede teşhis edilen ve sessiz ilerlediği için “sessiz katil” olarak da adlandırılan bir kanser türüdür. Genellikle erken evrede belirgin belirti vermez, bu yüzden tanısı gecikir. İleri evrede karın şişliği, sindirim sistemi sorunları ve pelvik ağrı gibi belirtiler ortaya çıkar. Epitelyal tümörler en sık görülen türüdür. Erken tanı, tedavi şansını büyük ölçüde artırır. Tedavi cerrahi, kemoterapi ve bazı durumlarda hedefe yönelik tedavi kombinasyonlarını içerir.

Yumurtalık Kanseri Türleri

• Epitelyal Tümörler: Yumurtalığın yüzeyini döşeyen hücrelerden köken alır. En sık rastlanan türdür.
• Germ Hücreli Tümörler: Yumurta hücresi oluşturan hücrelerden gelişir, daha çok genç kadınlarda görülür.
• Stromal Tümörler: Hormon üreten hücrelerden köken alır, nadirdir.
• Metastatik Tümörler: Diğer organlardan overlere sıçrayan tümörlerdir (örneğin mide, meme).

Yumurtalık Kanseri Nedenleri ve Risk Faktörleri

• İleri yaş: En çok 50 yaş üstü kadınlarda görülür.
• Aile öyküsü: Anne veya kız kardeşte over, meme ya da rahim kanseri öyküsü
• BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları: Genetik geçişli over kanseri riskini artırır.
• Doğurganlık geçmişi: Hiç doğum yapmamış olmak riski artırabilir.
• Hormonal tedaviler: Özellikle uzun süreli östrojen tedavisi
• Endometriozis: Yumurtalık kanseri ile ilişkili olabilir.

Yumurtalık Kanseri Belirtileri

• Karında şişkinlik ve dolgunluk hissi
• Karın ağrısı veya pelvik bölgede baskı
• İştah kaybı ve erken doyma hissi
• Gaz, hazımsızlık ve mide rahatsızlıkları
• Adet düzensizlikleri
• İdrar yapma sıklığında artış
• Kilo kaybı veya kilo artışı (karın sıvısı nedeniyle)

Yumurtalık Kanseri Evreleri

• Evre I: Kanser sadece bir veya her iki yumurtalıkla sınırlıdır.
• Evre II: Kanser pelvis içindeki organlara (rahim, tüpler gibi) yayılmıştır.
• Evre III: Karın zarına veya karın içi lenf nodlarına yayılmıştır.
• Evre IV: Uzak organlara (karaciğer, akciğer gibi) metastaz yapmıştır.

Tanı Yöntemleri

• Pelvik Muayene: Kadın doğum uzmanı tarafından yapılır.
• Ultrasonografi (TVUS): Yumurtalıkların yapısını ve kitle varlığını gösterir.
• CA-125 Kan Testi: Tümör belirteci olarak yüksekliği over kanserine işaret edebilir.
• BT veya MR Görüntüleme: Yayılım ve evreleme için kullanılır.
• Tanısal Laparoskopi veya Laparotomi: Direkt gözlem ve biyopsi amacıyla uygulanabilir.

Tedavi Seçenekleri

• Cerrahi: Yumurtalıkların, rahmin, fallop tüplerinin ve karın içi yayılımın temizlenmesi
• Kemoterapi: Genellikle platin bazlı ilaçlarla sistemik tedavi uygulanır.
• Hedefe Yönelik Tedaviler: BRCA mutasyonu olan hastalarda PARP inhibitörleri kullanılabilir.
• Hormon Tedavisi: Bazı stromal tümörlerde etkili olabilir.

Korunma Yolları

• Genetik risk taşıyan bireylerin BRCA testleriyle taranması
• Doğum yapmak ve emzirmek riski azaltabilir
• Doğum kontrol haplarının uzun süreli kullanımı (bazı çalışmalarda risk azaltıcı)
• Endometriozis gibi durumların kontrol altında tutulması
• Aile öyküsü olan bireylerde düzenli jinekolojik takip

Sonuç

Yumurtalık kanseri, sessiz ilerleyen fakat erken tanı konduğunda başarıyla tedavi edilebilen bir kanser türüdür. Karın şişkinliği, iştah kaybı gibi belirtiler hafife alınmamalıdır. Tarama testlerinin sınırlı olması nedeniyle risk altındaki kadınların bilinçli olması büyük önem taşır. Genetik testler, düzenli jinekolojik kontroller ve sağlıklı yaşam tarzı, over kanserinden korunmada etkili yaklaşımlar sunar.