Serviks (Rahim Ağzı) Kanseri

Serviks Kanseri Nedir?

Serviks kanseri, rahim ile vajina arasında bulunan ve “rahim ağzı” olarak bilinen servikal bölgedeki hücrelerin anormal ve kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla oluşan kötü huylu bir kanser türüdür. Kadınlarda en sık görülen genital kanserlerden biridir ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sağlık sorunudur. Bu kanser türü, genellikle Human Papilloma Virüs (HPV) adı verilen cinsel yolla bulaşan bir virüsle yakından ilişkilidir. HPV enfeksiyonu uzun süreli olduğunda serviks hücrelerinde yapısal bozulmalara ve zamanla kansere dönüşebilecek hücresel değişikliklere neden olabilir. Serviks kanseri genellikle yavaş ilerler, bu nedenle düzenli tarama testleriyle erken evrede tespit edilmesi mümkündür.

Serviks Kanseri Türleri

• Skuamöz Hücreli Karsinom: Serviks kanserlerinin %80-90’ını oluşturur. Serviksin dış yüzeyindeki yassı epitel hücrelerinden kaynaklanır.
• Adenokarsinom: Rahim ağzının bez hücrelerinden kaynaklanır, daha nadir görülür ancak teşhisi daha zordur.
• Adenoskuamöz Karsinom: Hem bez hem de yassı hücre özellikleri taşıyan, daha az rastlanan bir türdür.

Serviks Kanseri Nedenleri ve Risk Faktörleri

• HPV Enfeksiyonu: Serviks kanserinin en önemli nedeni HPV’nin yüksek riskli tipleridir (örneğin HPV 16 ve 18).
• Erken yaşta cinsel ilişki: HPV bulaş riski artar.
• Çok sayıda cinsel partner: HPV bulaşma riski yükselir.
• Sigara kullanımı: Bağışıklık sistemini zayıflatır ve HPV’nin kalıcılığını artırır.
• Zayıf bağışıklık sistemi: HIV gibi durumlarda HPV enfeksiyonu daha uzun süre devam eder.
• Düzenli tarama yapılmaması: Pap-smear ve HPV testi yapılmayan kadınlarda risk artar.

Serviks Kanseri Belirtileri

• Cinsel ilişki sonrası vajinal kanama
• Adet dönemleri dışında düzensiz kanama
• Menopoz sonrası kanama
• Kötü kokulu, bol miktarda vajinal akıntı
• Pelvik (alt karın) ağrısı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• İleri evrede idrar yapma zorluğu, bacaklarda ödem ve kilo kaybı

Serviks Kanseri Evreleri

• Evre 0: Karsinoma in situ. Kanser yüzeyde sınırlıdır.
• Evre I: Kanser serviksin içindedir ve çevre dokulara yayılmamıştır.
• Evre II: Kanser rahim dışına yayılmıştır ancak pelvis duvarına ulaşmamıştır.
• Evre III: Kanser vajinanın alt kısmına veya pelvis duvarına yayılmıştır, böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir.
• Evre IV: Kanser mesane, rektum veya uzak organlara metastaz yapmıştır.

Tanı Yöntemleri

• Pap Smear Testi: Servikal hücrelerdeki anormal değişiklikleri tespit eder.
• HPV DNA Testi: Yüksek riskli HPV tiplerinin varlığını ortaya koyar.
• Kolposkopi: Serviksin büyütülerek incelenmesidir; gerekirse biyopsi alınır.
• Biyopsi: Kesin tanı için şüpheli bölgeden alınan doku incelenir.
• MR/BT/PET-CT: Evreleme ve yayılım değerlendirmesi için kullanılır.

Tedavi Seçenekleri

• Lokal Tedavi (Konizasyon, LEEP): Erken evrede, sınırlı lezyonlar için uygulanır.
• Cerrahi (Radikal Histerektomi): Uygun hastalarda rahim ve çevre dokular çıkarılır.
• Radyoterapi: Lokal tümör kontrolü ve bölgesel yayılımın tedavisinde kullanılır.
• Kemoterapi: Genellikle radyoterapi ile kombine şekilde uygulanır.
• Hedefe Yönelik ve İmmünoterapiler: Özellikle ileri evrede bazı olgularda uygulanmaktadır.

Korunma Yolları

• HPV aşısı yaptırmak (özellikle 9-26 yaş arası önerilir)
• Düzenli Pap smear ve HPV testi ile tarama
• Güvenli cinsel yaşam, kondom kullanımı
• Sigara kullanmamak
• Bağışıklık sistemini güçlü tutmak, sağlıklı yaşam tarzı benimsemek

Sonuç

Serviks kanseri, düzenli tarama ve HPV aşısıyla büyük oranda önlenebilir bir kanser türüdür. Belirtiler genellikle erken evrede hafif olsa da zamanla ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Pap smear testleri ve HPV tespit yöntemleri sayesinde erken tanı konulan serviks kanseri, başarılı şekilde tedavi edilebilir. Bilinçli olmak ve düzenli kadın sağlığı kontrollerini ihmal etmemek hayat kurtarıcıdır.