Rektum Kanseri

Rektum Kanseri Nedir?

Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmı olan rektumda yer alan hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalıp tümör oluşturmasıyla gelişen kötü huylu bir kanser türüdür. Kalın bağırsağın yaklaşık son 12-15 cm’lik kısmı rektum olarak adlandırılır ve dışkının anüs yoluyla atılmadan önce depolandığı bölgedir. Kolorektal kanserlerin (kolon ve rektum kanserleri) önemli bir alt grubunu oluşturur. Rektum kanseri, genellikle rektumun iç yüzeyini döşeyen mukozal hücrelerden kaynaklanan adenokarsinom şeklindedir. Polip adı verilen iyi huylu yapılar zamanla kansere dönüşebilir. Bu süreç genellikle yavaş ilerler ve düzenli tarama testleriyle erken evrede tespit edilebilir. Rektumun anatomik yapısı ve pelvis içindeki konumu nedeniyle tedavisi kolondan daha karmaşık olabilir, ancak erken teşhis ile başarı oranı oldukça yüksektir.

Rektum Kanseri Türleri

• Adenokarsinom: Rektum kanserlerinin %95’inden fazlasını oluşturur. Mukozal bez hücrelerinden gelişir.
• Mukuslu Adenokarsinom: Tümör mukus üretir ve genellikle daha agresif seyreder.
• Küçük Hücreli Karsinom: Nadir görülür, hızlı yayılır.
• Skuamöz Hücreli Karsinom: Rektumda nadiren görülür, daha çok anal kanalda ortaya çıkar.

Rektum Kanseri Nedenleri ve Risk Faktörleri

• Aile öyküsü: Kolorektal kanser öyküsü olan bireylerde risk artar.
• İleri yaş: 50 yaş ve üzerindeki bireylerde daha yaygındır.
• Polipler: Özellikle adenomatöz polipler kansere dönüşebilir.
• İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları: Uzun süreli ülseratif kolit ve Crohn hastalığı riski artırır.
• Genetik sendromlar: Lynch sendromu, FAP (familial adenomatöz polipozis) gibi hastalıklar
• Hareketsiz yaşam ve obezite: Fiziksel aktivite azlığı riski artırır.
• Sigara ve alkol kullanımı: Özellikle yüksek alkol tüketimiyle risk yükselir.

Rektum Kanseri Belirtileri

• Dışkıda kan (açık ya da koyu renk)
• İshal, kabızlık veya dışkı şeklinde değişiklik
• Dışkılamada tam boşalamama hissi
• Karın ağrısı, kramp tarzında sancılar
• Rektal ağrı veya baskı hissi
• İdrar alışkanlıklarında değişiklik
• İştah kaybı, kilo kaybı, halsizlik

Rektum Kanseri Evreleri

• Evre 0: Kanser sadece rektumun en iç tabakasında yer alır (karsinoma in situ).
• Evre I: Kanser iç katmanlara ilerlemiş ancak lenf nodlarına yayılmamıştır.
• Evre II: Tümör daha derin katmanlara ve çevre dokulara yayılmıştır, lenf nodu tutulumu yoktur.
• Evre III: Lenf nodlarına yayılım mevcuttur.
• Evre IV: Uzak organlara (karaciğer, akciğer gibi) metastaz yapmıştır.

Tanı Yöntemleri

• Kolonoskopi: Tüm kalın bağırsağın ve rektumun görüntülenmesini sağlar; biyopsi alınabilir.
• Rektal Muayene: Parmakla yapılan fiziksel muayene ile tümör hissedilebilir.
• Endorektal Ultrasonografi: Tümör derinliği ve lenf nodu durumu değerlendirilir.
• MR Görüntüleme: Pelvik bölgedeki yayılım detaylı şekilde incelenir.
• BT ve PET-CT: Uzak metastaz araştırmasında kullanılır.
• CEA Tümör Belirteci: Kanda düzeyi takipte ve değerlendirmede yardımcı olur.

Tedavi Seçenekleri

• Neoadjuvan Tedavi: Cerrahiden önce uygulanan radyoterapi ve/veya kemoterapi tümörü küçültmek için verilir.
• Cerrahi: En yaygın yöntem "anterior rezeksiyon" veya "abdominoperineal rezeksiyon" gibi işlemlerle rektum çıkarılır.
• Adjuvan Tedavi: Cerrahi sonrası kemoterapi ile nüks riski azaltılır.
• Radyoterapi: Lokal kontrolü artırmak için sıklıkla uygulanır.
• Hedefe Yönelik Tedaviler: Özellikle ileri evrelerde genetik özelliklere göre uygulanabilir.

Korunma Yolları

• 50 yaş ve üzerindeki bireylerin düzenli kolonoskopi yaptırması
• Poliplerin erken saptanıp çıkarılması
• Lifli gıdalardan zengin, dengeli beslenme
• Fiziksel olarak aktif yaşam tarzı
• Sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak
• Aile öyküsü olan bireylerin genetik danışmanlık alması

Sonuç

Rektum kanseri, düzenli tarama ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları sayesinde büyük oranda önlenebilir veya erken evrede yakalanabilir. Belirtiler genellikle dışkılama alışkanlıklarındaki değişiklikler ve rektal kanama şeklinde ortaya çıkar. Erken tanı ve multidisipliner tedavi yaklaşımlarıyla uzun dönemli sağkalım şansı yüksektir. Tarama programlarına katılmak ve belirtileri ihmal etmemek büyük önem taşır.