Özofagus (Yemek Borusu)

Osteosarkom Nedir?

Osteosarkom, kemik dokusunu oluşturan hücrelerden kaynaklanan ve hızlı büyüme eğiliminde olan kötü huylu (malign) bir kemik kanseri türüdür. Genellikle uzun kemiklerde — özellikle uyluk kemiği (femur), kaval kemiği (tibia) ve pazı kemiği (humerus) — gelişir ve sıklıkla büyüme plaklarının yakınında ortaya çıkar. Osteosarkom, çocukluk ve ergenlik döneminde en sık görülen kemik kanseridir; özellikle 10-20 yaş arası bireylerde yaygındır. Bu tümör türü, kemik içinde agresif şekilde büyürken çevre yumuşak dokulara yayılabilir ve akciğer gibi uzak organlara metastaz yapma potansiyeline sahiptir. Genetik bozukluklar, radyasyona maruz kalma ve bazı sendromlar osteosarkom riskini artırabilir. Tedaviye genellikle kemoterapi ve cerrahi kombinasyonu ile yaklaşılır. Osteosarkom, kemik dokusunda mineralize madde (osteoid) üretmesiyle diğer kemik kanseri türlerinden ayırt edilir.

Osteosarkom Türleri

• Konvansiyonel (Klasik) Osteosarkom: En sık görülen türdür ve yüksek derecelidir.
• Telangiektatik Osteosarkom: Kistik yapılar içeren ve agresif seyreden nadir bir alt tiptir.
• Yüzeyel (Parosteal ve Periosteal) Osteosarkom: Kemik yüzeyinden gelişir ve genellikle daha iyi prognozludur.
• İkincil Osteosarkom: Radyoterapi sonrası ya da Paget hastalığı zemininde gelişebilir.

Osteosarkom Nedenleri ve Risk Faktörleri

• Genetik Faktörler: Retinoblastom (RB1) ve Li-Fraumeni sendromu (TP53 mutasyonu) gibi genetik bozukluklar riski artırır.
• Hızlı Kemik Büyümesi: Ergenlik dönemindeki hızlı kemik büyümesi osteosarkom riskini yükseltebilir.
• Radyasyon Maruziyeti: Daha önceki radyoterapi tedavileri osteosarkom gelişme riskini artırabilir.
• Paget Hastalığı: Yaşlı bireylerde görülen bu kemik hastalığına sahip kişilerde osteosarkom gelişebilir.
• Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür.

Osteosarkom Belirtileri

• Etkinliği sınırlayan şiddetli kemik ağrısı (özellikle gece artabilir)
• Kemikte şişlik veya kitle
• Hareket kısıtlılığı ve eklem çevresinde sertlik
• Kırılganlık: Kemikte hafif travmalarla bile kırık oluşabilir
• İştahsızlık, halsizlik, kilo kaybı (ileri evrede)
• Metastaz varsa nefes darlığı veya göğüs ağrısı (akciğer tutulumu)

Osteosarkom Evreleri

• Evre I: Düşük dereceli ve kemikle sınırlı tümördür.
• Evre II: Yüksek dereceli fakat kemik içinde sınırlı tümördür.
• Evre III: Yüksek dereceli, ancak kemik dışında komşu dokulara yayılmış tümördür.
• Evre IV: Kanser uzak organlara metastaz yapmıştır (genellikle akciğer veya diğer kemikler).

Tanı Yöntemleri

• Fizik Muayene: Şişlik, ağrı ve hareket kısıtlılığı değerlendirilir.
• Röntgen (Grafi): Tümörün kemikteki tipik görünümü (güneş ışını manzarası) izlenebilir.
• Manyetik Rezonans (MR): Tümörün boyutu, çevre dokulara yayılımı detaylı değerlendirilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Özellikle akciğer metastazlarını tespit etmek için kullanılır.
• Biyopsi: Kesin tanı için tümör dokusundan örnek alınır ve patolojik inceleme yapılır.

Tedavi Seçenekleri

• Neoadjuvan Kemoterapi: Ameliyat öncesi uygulanan kemoterapiyle tümör küçültülür.
• Cerrahi: Tümörlü bölge çıkarılır. Mümkünse ekstremiteyi koruyan cerrahi tercih edilir. Gerekirse amputasyon yapılabilir.
• Adjuvan Kemoterapi: Ameliyat sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için uygulanır.
• Radyoterapi: Osteosarkom radyoterapiye dirençli olsa da bazı durumlarda destek olarak kullanılabilir.
• Hedefe Yönelik Tedavi: Klinik çalışmalar devam etmektedir, bazı alt tiplerde araştırılmaktadır.

Korunma Yolları

• Radyasyon maruziyetinden kaçınmak
• Genetik sendromlarda erken tarama ve takip
• Kemik sağlığını destekleyen beslenme ve egzersiz
• Uzun süren kemik ağrılarında gecikmeden doktora başvurmak

Sonuç

Osteosarkom, özellikle genç bireyleri etkileyen ciddi bir kemik kanseri türüdür. Erken tanı ve multidisipliner tedavi yaklaşımı ile hastalığın seyri olumlu yönde değiştirilebilir. Kemoterapi ve cerrahi kombinasyonu tedavide temel taşları oluşturur. Kemik ağrısı, şişlik veya hareket kısıtlılığı gibi belirtiler ciddiye alınmalı ve vakit kaybetmeden uzman değerlendirmesi yapılmalıdır.