Malign Melanom (Cilt Kanseri)

Malign Melanom Nedir?

Malign melanom, ciltte bulunan melanosit adlı pigment hücrelerinden kaynaklanan agresif ve ölümcül bir cilt kanseri türüdür. Melanositler, cilde rengini veren melanin pigmentini üretir. Melanom, genellikle ciltte yeni oluşan ya da mevcut bir benin değişmesiyle başlayan, hızla büyüyen ve diğer organlara yayılabilme potansiyeline sahip bir kanserdir. Erken teşhis edilmediğinde akciğer, beyin, karaciğer ve kemikler gibi uzak organlara metastaz yapabilir. Melanom, cilt kanserleri arasında en tehlikelisidir ancak erken dönemde tespit edilirse tedavi edilebilirlik oranı oldukça yüksektir. Melanom çoğunlukla açık tenli, güneşe aşırı maruz kalan, ailesinde cilt kanseri öyküsü bulunan bireylerde ortaya çıkar. Vücutta en çok sırt, bacaklar, kollar ve yüz gibi güneşe sık maruz kalan bölgelerde görülür. Ancak avuç içi, ayak tabanı ve göz gibi güneşe maruz kalmayan bölgelerde de oluşabilir.

Malign Melanom Türleri

• Yüzeyel Yayılım Gösteren Melanom: En sık görülen türdür. Cilt yüzeyinde yatay olarak yayılır, zamanla derine ilerleyebilir.
• Nodüler Melanom: Hızla derin dokulara ilerleyen, kabarık ve koyu renkli tümörlerdir. Genellikle hızlı seyirlidir.
• Akrallentiginöz Melanom: El ve ayak tabanında, tırnak altında görülen türdür. Daha çok koyu tenlilerde görülür.
• Lentigo Maligna Melanom: Güneşe uzun süre maruz kalan yaşlı bireylerin yüz bölgesinde görülür. Yavaş gelişir.
• Desmoplastik Melanom: Nadir görülür. Derin dokuya yayılma potansiyeli yüksek olan türlerden biridir.

Malign Melanomun Nedenleri ve Risk Faktörleri

• UV Işınları: Güneşten veya solaryum gibi yapay kaynaklardan gelen ultraviyole ışınları DNA hasarına neden olur.
• Açık Ten Rengi: Açık tenli, çilli ve kolay yanan cilt tiplerinde risk daha yüksektir.
• Aile Öyküsü: Ailede melanom veya diğer cilt kanseri öyküsü bulunan kişilerde risk artar.
• Çok Sayıda Ben: Vücutta 50'den fazla ben bulunması ya da atipik (şekli düzensiz) benlerin varlığı riski artırır.
• Bağışıklık Sisteminin Zayıflığı: Organ nakli sonrası veya AIDS gibi bağışıklığı baskılayan durumlar melanom riskini artırabilir.

Malign Melanom Belirtileri

Malign melanomun en yaygın belirtisi ciltte oluşan yeni bir leke ya da mevcut bir benin görünümünde değişikliktir. Aşağıdaki “ABCDE” kuralı ile benlerdeki değişiklikler izlenebilir:

• A - Asimetri: Benin bir yarısı diğer yarısına benzemez.
• B - Border (Sınır): Sınırları düzensiz, girintili çıkıntılıdır.
• C - Color (Renk): Benin içinde birden fazla renk tonu olabilir (kahverengi, siyah, kırmızı, mavi, beyaz).
• D - Diameter (Çap): Çapı 6 mm’den büyük olabilir.
• E - Evolving (Evrim): Zamanla büyüyen, kanayan, kaşınan, kabuklanan benler risklidir.

Malign Melanom Evreleri

• Evre 0: Kanser sadece cildin en üst tabakasındadır (melanom in situ).
• Evre 1: Tümör 1 mm’den küçüktür, lenf düğümlerine yayılmamıştır.
• Evre 2: Tümör daha kalındır ama hâlâ lenf nodlarına sıçramamıştır.
• Evre 3: Kanser lenf bezlerine yayılmıştır.
• Evre 4: Kanser uzak organlara metastaz yapmıştır (akciğer, beyin vb.).

Tanı Yöntemleri

• Dermatoskopi: Deri altı yapıların özel büyüteçlerle incelenmesidir.
• Biyopsi: Şüpheli ben ya da leke cerrahi olarak çıkarılır ve patolojik inceleme yapılır.
• Lenf nodu biyopsisi: Kanserin yayılıp yayılmadığını değerlendirmek için yapılır.
• BT, MR, PET Taramaları: Evreleme ve metastaz araştırması için görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Tedavi Seçenekleri

• Cerrahi: Melanomun çıkarılması, en etkili tedavi yöntemidir. Geniş eksizyon yapılır.
• Lenf Nodunun Çıkarılması: Yayılım varsa bölgesel lenf nodları alınabilir.
• İmmünoterapi: Vücudun bağışıklık sistemini kanserle savaşmak için aktive eder (örneğin nivolumab, pembrolizumab).
• Hedefe Yönelik Tedavi: BRAF mutasyonu taşıyan hastalarda özel ilaçlar kullanılabilir (dabrafenib, trametinib).
• Radyoterapi ve Kemoterapi: Gelişmiş evrelerde destekleyici tedavi olarak uygulanabilir.

Korunma Yolları

• Güneşe çıkarken yüksek koruma faktörlü güneş kremi kullanmak
• Öğle saatlerinde direkt güneş ışığına maruz kalmamak
• Solaryumdan uzak durmak
• Düzenli ben takibi ve dermatolojik muayene yaptırmak
• Açık tenliler, çocuklar ve riskli gruplar için daha sık tarama

Sonuç

Malign melanom, cilt kanserleri içinde en tehlikelisi olsa da erken dönemde teşhis edildiğinde başarıyla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Güneşten korunma, ben takibi ve düzenli dermatolojik kontrollerle bu kanser türü büyük oranda önlenebilir. Gecikmeden müdahale hayat kurtarıcıdır.